DHUNA NDAJ GRAVE EDHE NË JUGUN E SERBISË NJË STATISTIKE E DHIMBSHME

Bujanoc - Beograd - Që nga fillimi i vitit 2022, më shumë se 70 gra kanë telefonuar në telefonin SOS të Komitetit për të Drejtat e Njeriut në Vranjë dhe kanë kërkuar ndihmë dhe mbështetje për shkak të dhunës në familje dhe partnerit, dhe nga ky numër 36 gra janë drejtuar për ndihmë për herë të parë, sipas të dhënave të Komitetit për të Drejtat e Njeriut për të Drejtat e Njeriut.

Për arsyet pse gratë vuajnë dhunën, për mbrojtjen e viktimave, por edhe për ekzistimin dhe moszbatimin e ligjeve në rastet e dhunës në familje, Suzana Antiq Ristiq nga Komiteti për të Drejtat e Njeriut thotë se statistikat janë shkatërruese.

Vetëm deri në gusht janë regjistruar gjithsej 430 thirrje dhe 70 gra kanë kërkuar ndihmë dhe mbështetje. Në ato biseda, 18 fëmijë të mitur brenda familjeve janë ekspozuar indirekt ndaj dhunës”, thotë ajo.

Që nga fillimi i vitit, 57 gra kërkuan ndihmë për të kërkuar informacion për të drejtat e tyre, ndërsa 51 gra kishin nevojë për mbështetje psikosociale.

“Kur një grua pëson dhunë, kur është e traumatizuar, ajo nuk e di se çfarë duhet t'i shkruajë institucioneve kompetente, kështu që mbështetja jonë konsiston në shkrimin e një letre, një kërkese, gjithçka që i nevojitet”, shpjegon Antiq Ristiq.

Ajo theksoi se shoqëria duhet t'i besojë çdo gruaje që raporton dhunën dhe se më e rëndësishmja është që institucionet kompetente - Policia, Qendra për Punë Sociale dhe Prokuroria - t'i besojnë gruas, gjë që, siç tha ajo, shpesh nuk është. rasti në jug të Serbisë.

“Rasti nga Bujanoci dhe puna e individëve në institucione tregon se sa nuk i besohet viktimës”. Pas punës trevjeçare të Komisionit me viktimën e dhunës dhe shërimit të saj nga ajo dhunë, pasoi një padi penale private për shpifje nga një punonjëse e Qendrës për Punë Sociale në Bujanoc, e cila iu drejtua Komisionit për të Drejtat e Njeriut dhe ndaj vetë viktimës. Prandaj, është një punëtor profesionist në një institucion që me ligj duhet ta mbrojë një grua të tillë, viktimë e dhunës dhe ajo është paditur për shpifje dhe se e ka thënë të pavërtetën”, thotë Antiq Ristiq.

Dhuna në familje është një temë që është vazhdimisht aktuale në shoqëri dhe shpesh në ambient mund të dëgjosh fjalitë “je e mërzitshme me atë dhunë në familje”.Sa e rëndësishme është të flitet për dhunën në familje, sidomos në mjediset konservatore ku jetojnë grate në një mjedis në kryefamiljarët e të cilit janë të moshuarit, vjehrri ose vjehrra, gjegjësisht bashkëshorti, tregon edhe fakti se gratë nga zonat multietnike si Bujanoci dhe Presheva thërrasin linjat telefonike SOS në Vranjë gjithnjë e më shpesh.

“Неколико пута је звала жена из Прешева која је уз превод другарице емотивно описивала насилнички догађај. Њена жеља да из тога изађе је толико јака да је пристала да укључи неког трећег како би пронашла помоћ. А то су тако емотивни тренуци за жртву. Зато је важно отварање мултиетничког СОС телефона како би се пребродила та језичка баријера и жене осећале већу сигурност и подршку”,истиче она.

Проблем насиља над женама није проблем који треба да остане у четири зида, сматра Антић Ристић додајући да је податак да је током ове године преко 20 жена убијено у породичном и партнерском насиљу.

Разлози због којих жена трпи насиље су, према речима наше саговорнице бројни, али они који се из разговора са женама издвајају јесу очување породице на окупу, финансијска независност и стид од окружења.

“У принципу нам жене кажу да због деце годинима трпе насиље. На све начине, чак и мењајући себе покушавају да сачувају породицу. Стиде се и да проговоре о томе бојећи се осуде друштва и окружења, јер смо ми патријархална средина. Тај менталитет, укорењени патријархални став према жени, њеном положају у породици и друштву је највећа сметња код нас. Нико не сме да трпи насиље ни због кога и то је оно на чему инсистирамо када разговарамо са жртвама. Јер, дете ће бити срећно када види насмејане родитеље, све супротно од тога је варка због које цела породица трпи”, истиче Антић Ристић.

Објашњава да жене не пријављују насиље из најразличитијих разлога, јер је сваки случај индивидуалан и сваки насилник другачији.

“Често нас питају да ли је ово што он мени ради насиље’? Оне живе у свакодневном насиљу, па га и не препознају. У тежњи да сачувају породицу имају терет да развлаче тај простор и налазе изговоре у нади да ће бити боље, што је велика замка”, додаје она.

Навела је да је према Истанбулској конвенцији, чији је Србија потписник, у једном делу изричито речено да је задатак свих земаља потписница да раде на побољшању свести у друштву према положају жена.

 “С обзиром на информације које имамо о убијеним женама и броју жена које су и даље изложене том насиљу, али и о поступању појединаца у институцијама према женама жртвама насиља кад пријаве породично насиље, ми некако назадујемо”, наводи саговорница.

Закони постоје и то они који се односе на спречавање насиља у породици, али додаје, проблем је у њиховој или лошој или никаквој примени.

“Чак и кад полиција добро одради свој део посла стижемо до тужилаштва које одлучи или да упозори насилника или га преблаго казни. У закону пише ефикасна примена и заштита. Шта је ефикасно кад нас жена позове и каже 20 пута сам звала полицију, они дођу и упозоре насилника, јер тужилац каже да нема дела. Упозорење полиције и тужиоца је послеђих година толико често да је то шокантно. Они су нашли други начин да примењују закон тако што само упозоре насилника кад изађу на терен након пријаве насиља”, рекла је она.

“Një grua nga Presheva ka telefonuar disa herë dhe me përkthimin e shoqes së saj ka përshkruar me emocion incidentin e dhunshëm. Dëshira e saj për të dalë prej saj është aq e fortë sa pranon të përfshijë një palë të tretë për të gjetur ndihmë. Dhe këto janë momente të tilla emocionale për viktimën. Prandaj është e rëndësishme që të hapet një telefon multietnik SOS për të tejkaluar barrierën gjuhësore dhe gratë të ndihen më të sigurta dhe të përkrahura”, thekson ajo.

Problemi i dhunës ndaj grave nuk është një problem që duhet të mbetet brenda katër mureve, konsideron Antiq Ristiq, duke shtuar se këtë vit mbi 20 gra janë vrarë nga dhuna në familje dhe nga partneri i tyre.

Sipas bashkëbiseduesit tonë, arsyet pse gratë vuajnë dhunën janë të shumta, por ato që bien në sy nga bashkëbisedimi me gratë janë mbajtja e bashkuar e familjes, pavarësia financiare dhe turpi nga ambienti.

“Në parim, gratë na thonë se vuajnë dhunën prej vitesh për shkak të fëmijëve të tyre. Me çdo mënyrë, edhe duke ndryshuar veten, ata përpiqen të shpëtojnë familjen. Ata kanë turp të flasin për këtë, nga frika e dënimit nga shoqëria dhe mjedisi, sepse ne jemi një mjedis patriarkal. Ky mentalitet, qëndrimi i rrënjosur patriarkal ndaj gruas, pozitës së saj në familje dhe shoqëri është pengesa më e madhe në vendin tonë. Askush nuk duhet të vuajë dhunën për hir të askujt dhe kjo është ajo që ne insistojmë kur flasim me viktimat. Sepse, fëmija do të jetë i lumtur kur të shohë prindër të buzëqeshur, çdo gjë në kundërshtim me këtë është mashtrim, nga i cili vuan e gjithë familja”, thotë Antiq Ristiq.

Ajo shpjegon se gratë nuk denoncojnë dhunën për një sërë arsyesh, pasi çdo rast është individual dhe çdo dhunues është i ndryshëm.

“Na pyesin shpesh nëse ajo që po më bën është dhunë”? Ata jetojnë në dhunën e përditshme, ndaj as nuk e njohin atë. Në përpjekje për të ruajtur familjen, e kanë barrën ta zgjasin atë hapësirë ​​dhe të gjejnë justifikime me shpresën se do të jetë më mirë, që është një kurth i madh”, shton ajo.

Ajo tha se sipas Konventës së Stambollit, nënshkruese e së cilës është Serbia, në një pjesë shprehimisht thuhet se detyra e të gjitha vendeve nënshkruese është që të punojnë në ngritjen e vetëdijes në shoqëri për pozitën e gruas.

 “Duke pasur parasysh informacionet që kemi për gratë e vrara dhe numrin e grave që janë ende të ekspozuara ndaj asaj dhune, por edhe për sjelljen e individëve në institucione ndaj grave viktima të dhunës kur ato denoncojnë dhunën në familje, ne disi po kthehemi prapa”, thotë. bashkëbiseduesi.

Ka ligje dhe ato që kanë të bëjnë me parandalimin e dhunës në familje, por ai shton se problemi është zbatimi i dobët ose mungesa e tyre.

“Edhe kur policia bën mirë detyrën e saj, ne arrijmë në prokurori, e cila vendos ose të jap një vrejtje për dhunuesin ose ta ndëshkojë shumë lehtë. Ligji parashikon zbatim dhe mbrojtje efektive. Çfarë është efektive kur një grua na telefonon dhe thotë se ka thirrur policinë 20 herë, vijnë dhe japin vrejtje dhunuesit, sepse prokurori thotë se nuk ka krim. Vëretjet nga policia dhe prokuroria kanë qenë aq të shpeshta vitet e fundit saqë është tronditëse. "Ata gjetën një mënyrë tjetër për të zbatuar ligjin duke dhënë vrejtje vetëm dhunuesit kur ata shkojnë në terren pas raportimit të dhunës," tha ajo.

Shqetësim të veçantë ai e sheh edhe në mbrojtjen e abuzuesve për shkak të lidhjeve miqësore në institucionet përkatëse.

“Ndodh shpesh që një grua të na telefonojë dhe të thotë “ka shokë në polici”. Është e tmerrshme, ata kërkojnë mbështetje, duke thënë se nuk e kanë mbështetjen e sistemit dhe pastaj ne performojmë më fort”, thotë Antic Ristiq.

Shpesh të varura ekonomikisht nga abuzuesit dhe duke mos pasur guximin të dalin përpara, gratë mbeten në familje derisa të bëhen një figurë e trishtë në statistika dhe askush nuk ngre çështjen e përgjegjësisë individuale në institucionet përkatëse.

“Në Vrajë për dy vite kemi pasur dy gra të vrarë nga dhuna në familje dhe nga partneri dhe deri më sot nuk kemi marrë asnjë përgjigje nga institucionet kompetente. Si u vranë, në çfarë rrethanash, nëse kërkuan ndihmë nga institucionet dhe çfarë bënë, janë pyetje pa përgjigje. Të gjithë heshtin. Nuk ka procedurë disiplinore të iniciuar për trajtim joadekuat dhe zbatim të ligjit dhe mbrojtje të viktimave të dhunës, as që dikush të jetë dënuar”, përfundon Suzana Antiq Ristiq.

Ajo përkujtoi se gratë nga Bujanoci, Vranja, Vladicina Han, Bosilegradi, Surdulica dhe Trgovishtja mund të raportojnë dhunën nga partneri duke thirrur pa pagesë në numrin e telefonit SOS 0800 001 017.

Burimi: Bujanovaçke dhe Trupi Koordinues